Δύο από τις διαστάσεις στις οποίες χωρίζονται τα πεδία της ζωής είναι, αναμφίβολα, η πραγματικότητα και η φαντασία. Ως πραγματικότητα θεωρούνται οι καταστάσεις που καλούμαστε καθημερινά ν’ αντιμετωπίσουμε εν σώματι με εργαλεία το μυαλό και το συναίσθημά μας. Ως φαντασία, από την άλλη, ορίζεται το φάσμα στο οποίο το μυαλό μπορεί να δημιουργήσει οτιδήποτε κατά βούληση, ανεξάρτητα από αυτό που βιώνει στην πραγματικότητα.
Η φαντασία, ως χωρόχρονος των εν εγρηγόρσει ονείρων, επιτρέπει ένα διαφορετικό πεδίο πράξεων από την πραγματικότητα. Απενοχοποιημένος από οποιαδήποτε κοινωνικά στερεότυπα, ο άνθρωπος μπορεί να βρεθεί όπου θέλει, οικειοποιούμενος παράλληλα όποια χαρακτηριστικά επιθυμεί για τον εαυτό του και τους γύρω του.
Κατεξοχήν πνευματική ικανότητα, λίγο πιο ανεπτυγμένη στους καλλιτέχνες, η φαντασία είναι και ο οίκος της έμπνευσης. Στεγάζοντας, λοιπόν, όνειρα, φιλοδοξίες και δημιουργικότητα, γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του ανθρώπου, είτε εκείνος αποφασίζει να λειτουργεί ενεργά ως προς αυτήν, είτε ονειροπολεί και δέχεται ως επί το πλείστον παθητικά το αποτέλεσμα της δημιουργικής φαντασίας τρίτων.
Συχνά, η πραγματικότητα παρουσιάζεται ως αντίπαλος της φαντασίας. Αυτό συμβαίνει διότι η δεύτερη τείνει να δημιουργεί μια αίσθηση ελευθερίας, την οποία η πραγματικότητα δεν μπορεί να συναγωνιστεί. Άλλος ένας παράγοντας υπέρ της φαντασίας είναι πως τελεί υπό τον πλήρη έλεγχο της πνευματικής πτυχής του ανθρώπου, ενώ η πραγματικότητα καθορίζεται από παράγοντες τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς από αυτόν. Γι’ αυτό και η φαντασία, ως πεδίο δράσης, υπερτερεί της πραγματικότητας στην προτίμηση των περισσότερων ανθρώπων.
Τέλος, ο άνθρωπος μπορεί να βρεθεί στον κόσμο της φαντασίας με ένα απλό άλμα σκέψης από όπου κι αν βρίσκεται, χωρίς τη συνοδεία του σώματος του. Δεδομένης αυτής της δυνατότητας, η ονειροπόληση ή η δημιουργική φαντασία, αποτελεί ένα από τα αγαπημένα μέσα απόδρασης από την καθημερινότητα και τις έγνοιες που αυτή συνεπάγεται. Ένας τρόπος να ανακτήσει ο άνθρωπος δυνάμεις και να αισθανθεί ζωντανός κι απελευθερωμένος από περιορισμούς και υποχρεώσεις.
Παρ’ όλ’ αυτά, όσο ποθητή κι αν είναι, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι μπορούμε να ζήσουμε μία ζωή με πληρότητα, επισκεπτόμενοι μόνο τη φαντασία μας. Η πραγματικότητα είναι εκείνη που, εν τέλει, μας διαμορφώνει και εξελίσσει μέσα από την απειλή του απρόβλεπτου και τη δύναμη της εμπειρίας που χτίζει. Όσο ελκυστικός κι αν είναι ένας κόσμος όπου όλα συμβαίνουν κατ’ ευχήν ή, αν μη τι άλλο, ελεγχόμενα, δια του πόνου και μόχθου της πραγματικότητας είναι που φτάνουμε στην πολυπόθητη αυτογνωσία.
Ό,τι κι αν σκαρφίστηκε ποτέ η φαντασία του ανθρώπου, η ζωή πάντα έβρισκε τον τρόπο να αποδεικνύεται ένα βήμα παραπέρα. Όπως είναι γνωστό, «η πραγματικότητα πολλές φορές ξεπερνά τη φαντασία» και γι’ αυτό ουσιαστικά αποτελεί την αστείρευτη πηγή έμπνευσης της. Ακόμα και καλλιτεχνικά, όταν η δημιουργική επινόηση μας διδάσκει την τέχνη της αναπαράστασης, η ζωή μας φέρνει αντιμέτωπους με την γνησιότητα.
Εξάλλου, το αποτέλεσμα της έμπνευσης, είτε αυτό είναι έργο ζωγραφικής, συγγραφικό, θεατρικό, μουσικό ή οποιασδήποτε μορφής τέχνης, χρειάζεται υλοποίηση για να μοιραστεί στο κοινό του και να αφήσει το γνήσιο αποτύπωμά του.
Στην ουσία, λοιπόν, φαντασία δεν νοείται χωρίς πραγματικότητα και η πραγματικότητα γίνεται πολύ πιο εύκολα διαχειρίσιμη μέσω της φαντασίας. Είτε είμαστε ονειροπόλοι, είτε πραγματιστές, οι δυο αυτές διαστάσεις είναι αλληλένδετες και απαραίτητες, σε διαφορετικές για τον καθένα αναλογίες, προκειμένου να έχουμε μια αρμονική συνύπαρξη σώματος και πνεύματος. Διότι αν η πραγματικότητα θέτει τα όρια του ανθρώπου εντός της σάρκας του, η φαντασία διευρύνει τα σύνορα της ψυχής του.
