Με γεγονότα διάσπαρτα από τη μνήμη του Χαραλάμπη, η Λία Νικολάου με το Λαϊνάκι της μας ταξιδεύει στη χρονική περίοδο από το 1930 μέχρι περίπου το σήμερα. Άνθρωποι σκληροί και δομημένοι από άλλες νοοτροπίες, άνθρωποι που βίωσαν τον πόλεμο, την προδοσία, την πείνα, το ρουφιανιλίκι, αλλά και άνθρωποι που επιμένουν να πηγαίνουν ενάντια στις προκαταλήψεις και να διεκδικούν ένα μέλλον ολόδικό τους είναι οι ήρωες που σκιαγραφεί η Λία.
Ο Χαραλάμπης, γέρος πια, μπαίνει στη θέση του καθενός τους, βλέπει από τα μάτια τους και ακούει από τα αυτιά τους. Οι αναμνήσεις τον κατακλύζουν και η ανάγκη να τις μοιραστεί και να ομολογήσει την ιστορία της οικογένειάς του αντιμάχεται την ανάγκη του να φύγει μακριά από όλα και να ταξιδέψει στη «Γιαπωνία» για να δει τις κερασιές.
Ανάμεσα στο πένθος για τους δικούς του και το πένθος της ζωής που χαράμισε σ’ έναν ανεκπλήρωτο έρωτα και την αναζήτηση της πραγματικής του ταυτότητας, παλεύει ν’ αλλάξει έστω και την τελευταία στιγμή και να τιμήσει τη ζωή και την αγάπη που του φέρθηκαν καλά έστω στα στερνά του.
Η Λία, θέλοντας να μας πείσει πως ο άνθρωπος αλλάζει όταν ταξιδεύει, κατά τη ρήση του Backman, πλάθει ένα ταξίδι στις αναμνήσεις και δείχνει πετυχημένα πως «όλα μέσα στο κεφάλι μας είναι˙ μαζί και οι όρκοι και οι προδοσίες». Με μια γλώσσα που αρμόζει στην εποχή στην οποία ανήκει η ιστορία, δημιουργεί ένα κλίμα απόλυτα ταιριαστό με τους ήρωες. Μέσα στις διαπιστώσεις τους, πετάει σκόρπια φιλοσοφικά διαμαντάκια για τον άνθρωπο και την κοινωνία, που κάνουν τον αναγνώστη να προβληματιστεί και να κουνήσει το κεφάλι συγκαταβατικά στη διαπίστωσή τους: «Αφού ο κόσμος δε βλέπει ποτέ κάτι άλλο από αυτό που θέλει να δει. Για την ακρίβεια ο κόσμος δεν βλέπει πέρα από τη μύτη του. Έτσι ήταν ο κόσμος τότε˙ έτσι είναι ο κόσμος ακόμα και τώρα, μισός στο σκοτάδι και στο φως μισός, δεν βλέπει πέρα από τη μύτη του αν δεν θέλει να δει.»
Και το Λαϊνάκι, εκείνη η μικρή πήλινη στάμνα που μεταφέρθηκε από χέρια σε χέρια ως την αγκαλιά του Χαραλάμπη, τι να κρύβει άραγε; Η Φρόσω είπε πως εκεί έκλεισε τον μεγαλύτερο θησαυρό. Μα τι λογίζεται ως θησαυρός για τον άνθρωπο; Οι λύρες ή η ψυχή; Τα πλούτη ή τα δάκρυα; Τι κληρονομιά αφήνουμε εν τέλει στις επόμενες γενιές και ποια είναι αυτή που τους ακολουθεί ώσπου ν’ αφήσουν την τελευταία τους ανάσα;
Όλα αυτά και πολλά ακόμα αγγίζει το Λαϊνάκι, ένα βιβλίο που καταδύεται στην ψυχή και ανασύρει πάθη, επιλογές και τραύματα τυλιγμένα σε λογιών λογιών χαρτάκια, γραμμένα με κολλυβογράμματα.
Μυθιστόρημα – Εκδόσεις Ελκυστής
