Όταν χάνεις μια μάχη, δε σημαίνει ότι έχασες και τον πόλεμο. Ο πόλεμος δεν τελειώνει με ένα λάθος που κάναμε. Ένα λάθος δεν φέρνει την ήττα. Ηττάται οποίος σταματήσει να προχωρά κι όποιος πάψει να μαθαίνει. Η μοιρολατρία ποτέ δεν ήταν απάντηση στα προβλήματα, διότι το να αφεθείς στα χέρια κάποιου άλλου, ακόμα κι αν αυτός είναι η μοίρα σου, μόνο ευθυνοφοβία γεννά.
Κάθε λάθος μας και ένα σκαλοπάτι. Η σκάλα της ζωής δε χτίζεται μόνο από τα σωστά που κάνουμε, μα κι από τις επιλογές που τολμήσαμε μα βγήκαν λανθασμένες. Κι αυτές μας τιμούν περισσότερο, γιατί αυτές δείχνουν το ποιόν του χαρακτήρα μας. Αυτές μας οδηγούν στην αυτογνωσία.
Ένας καλός στρατηγός, όπως και ένας καλός ηγέτης δεν είναι αυτός που δε χάνει μάχες. Είναι αυτός που γνωρίζει πώς να γυρίζει το αποτέλεσμα προς όφελος του στρατεύματος του. Το στράτευμα κάθε ανθρώπου είναι η καρδιά, η ψυχή, το μυαλό, τα αισθήματα και τα συναισθήματα του. Μονίμως σε πόλεμο με την ύλη και τους ανθρώπους γύρω τους για το ποιός θα επικρατήσει.
Έχει αλήθεια σημασία ποιός θα επικρατήσει; Ποιός από όλους μπορεί να μας αποκλείσει το ενδεχόμενο του λάθους; Η απάντηση είναι φυσικά κανείς. Ισορροπία χρειάζεται η ζωή. Ένα συνονθύλευμα αυτών των στοιχείων σε αρμονική συνύπαρξη. Αυτό είναι το ζητούμενο ακόμα κι αν ο άνθρωπος αδυνατεί να το δει.
Κι αν δεν έχει σημασία το ποιός θα νικήσει και αν πάντα έχεις να μάθεις κάτι από αυτό που θα βγει, νικάς τον πόλεμο. Κι ας χάνεις μάχες. Ο πόνος των μαχών σε κάνει πιο δυνατό και πιο ευέλικτο στα νέα δεδομένα.
Ένας διαρκής πόλεμος είναι η ζωή, μόνο γι’ αυτούς που φέρουν τον πόλεμο μέσα τους. Αν μαχόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό, στερώντας μας την ελευθερία των επιλογών μέσα από «πρέπει» και «δε βαριέσαι», δε θα φτάσουμε ποτέ σε αυτό που θέλουμε, πόσο μάλλον σε αυτό που αξίζουμε. Και όλοι αξίζουμε μια νίκη, η οποία δεν είναι άλλη από την πολυπόθητη ευτυχία των στιγμών.
Για να επικρατήσει λοιπόν ειρήνη μέσα μας, στόχος μας είναι μη φοβόμαστε τον πόλεμο. Να μην βλέπουμε πόλεμο. Ο ηγέτης που δε σκιάζεται, έχει ανοιχτά μάτια, γερή καρδιά, και οξύ νου. Τολμά και νικά γιατί έχει νικήσει πρώτα τον Εφιάλτη μέσα του. Έχει νικήσει τον φόβο.
Μάχες χαμένες είναι οι εμπειρίες που αφήνουμε να επαναλαμβάνονται χωρίς να αποκομίζουμε αυτό που έχουν να μας διδάξουν. Μάχες κερδισμένες, αυτές που ακόμα κι αν λαβωθήκαμε, δεν αφήσαμε να κόψουν την πορεία μας προς τη νίκη. Το ζητούμενο; Με αρμονία και ισορροπία, ο πόνος να γίνεται μάθημα και το χαμόγελο τρόπος ζωής.
