Ομολογώ πως «Ο Στόουνερ» του John Williams μου φάνηκε στην αρχή κάπως στεγνό, απαλλαγμένο από συναίσθημα. Όμως έτσι ήταν ο Στόουνερ. Μεγάλωσε ως άνθρωπος της γης για ν’ αντιληφθεί έπειτα πώς – στην ουσία του – ήταν άνθρωπος των γραμμάτων. Στη στείρα από ενθουσιασμό ατμόσφαιρα του Πανεπιστημίου, επιβιώνει από δυο παγκόσμιους πολέμους και μια αποτυχημένη συζυγική ζωή. Η μοίρα όμως παραμονεύει να του ξυπνήσει το άσβεστο πάθος για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία, τη διδασκαλία, τον έρωτα και τη ζωή την ίδια.
Η εμβληματική, βαθιά και αποκαλυπτική γραφή του Williams παρακολουθεί έναν θνητό πρωταγωνιστή να εξελίσσεται μέσα στον στίβο της καθημερινότητας. Μια λανθασμένη επιλογή κι ένας αδιέξοδος γάμος με μια γυναίκα ψυχρή κι απορροφημένη από τη ματαιοδοξία της καταδικάζουν τον Στόουνερ σ’ ένα σπιτικό που μυρίζει εγκατάλειψη. Η Ίντιθ, έναν χαρακτήρας γεμάτος άμυνες, ανασφάλειες και απόρθητα επικοινωνιακά τείχη, προσωποποιεί την αντίθεση στη θέληση του άντρα της για πρόοδο και αρμονική συνύπαρξη.
Επαγγελματικά, ο Στόουνερ περνά από όλα τα στάδια˙ της στασιμότητας, της αναγνώρισης, της επιτυχίας, του ανταγωνισμού. Η άρνηση του, κατά τ’ άλλα συμβατικότατου, καθηγητή να συμβιβαστεί με την πολιτική γραμμή των συναδέλφων του στο Πανεπιστήμιο, δημιουργούν έναν σιωπηρό επαναστάτη, έναν πείσμονα υπέρ των αξιών, ο οποίος, αν και δεν προσπαθεί ν’ αλλάξει τον κόσμο, καταφέρνει κάτι ίσως ακόμα πιο δύσκολο. Ν’ αλλάξει τον εαυτό του. Σ’ αυτό θα συντελέσει η Κάθριν, η γυναίκα που θα του επιβεβαιώσει πως η αγάπη δεν είναι τίποτε άλλο παρά τρόπος ζωής.
Αν η βιογραφική απλότητα της αρχής, σας φανεί απογοητευτική ή κουραστική, μη μείνετε στην επιφάνεια. Είναι απλά αυτό που ο Williams επίτηδες σκιαγραφεί, για να έρθει σε αντίθεση με το βάθος που ακολουθεί. Η δε συγκινητική περιγραφή των τελευταίων σελίδων είναι αναμφίβολα ένα δώρο στη λογοτεχνία.
Σημείωση: Προτείνω να αφήσετε την εισαγωγή για το τέλος, καθώς αποκαλύπτει πολλά για την υπόθεση του βιβλίου.
Μυθιστόρημα – Εκδόσεις Gutenberg
